ပန္းဝွက္တမ္း အမိန္း ႏွင့္ အေျဖ

၁)မိန္း။ ။အိမ္မိုးေခါင္ ေၾကာင္ေခ် လ-ဘန္း တေတာက္က်န္း။
ေၿဖ။ ။မိုးနစြန္း။

၂)မိန္း။ ။ၾကက္ဖနနီ သားတ႐ီြ။
ေၿဖ။ ။ဖုန္း(ဘုန္း)ၾကီး။

၃)မိန္း။ ။ငါ့ႏြားၾကံစံု ၿပည္ကိုၿမံဳ အစာကုန္ခါ ၿပန္လို႔လာ။
ေၿဖ။ ။မီးဗံုး--မီးပံုးပ်ံ။

၄)မိန္း။ ။ဆင္မတရာ ရီေသာက္လာ ၿခီရာလဲးေပ်ာက္ ရီလဲးေနာက္။
ေၿဖ။ ။ဆန္ဆီးရီ။

၅)မိန္း။ ။ကန္၊ကန္ထက္က ၿပြန္၊ ၿပြန္ထက္ ပတၱၿမား၊ ပတၱၿမားထက္က ပံုးဆိုးၾကီး၊ ပံုးဆိုးၾကီးထဲးက က်ား။
ေၿဖ။ ။ပဇ(ပါးစပ္)၊ န(ႏွာ)ေခါင္း၊ မ်က္စိ၊ဆံပင္၊သန္း။

၆)မိန္း။ ။အကိုင္းကိုေခ်ာက္ ေမ်ာက္လဲးမေဟာက္(ဟုတ္)၊ ပ-ပတ္ၿခြီ ၿမီလဲးမေဟာက္(ဟုတ္)္၊ စပါးကိုစား ႏြားလဲးမေဟာက္(ဟုတ္)္။
ေၿဖ။ ။ၿခာေခ်၊ ႏြားလံၾကိဳး၊ တန္းဇိုင္(တန္းစြယ္)။

၇)မိန္း။ ။အာကာၿပည္က သၾကားမင္း၊ -ီးကိုၿဖဲးလို႔ဆင္း။
ေၿဖ။ ။နပ်ဳိးဖူး။

၈)မိန္း။ ။အထပ္အထပ္ ၾကာကလပ္၊ အပြင့္မတူ ပန္းၾကာၿဖဴ။
ေၿဖ။ ။စာအုပ္။

၁၀)မိန္း။ ။ဘဒၵကမၻာ လူ႔ၿပည္႐ြာမာ ပြင့္ၿဗီးဘာယင့္ ၾကာ ၄- ပြင့္။
ေၿဖ။ ။ဖ(ဘု)ရားေလးဆူ။

၁၁)မိန္း။ ။ေပါင္ႏွစ္ေခ်ာင္းကို ခါးမာတင္၊ မဝင္လဲးထိုး ဝင္လဲးထိုး။
ေၿဖ။ ။မွ်ဳိင္ထိုးေရေစာ္(ရင္းတားထိုးေရေစာ)။

၁၂)မိန္း။ ။ေတာင္ယာသခါး ႐ြက္ဖဖား၊ ဟင္းခ်က္စားဖို႔ ေကာင္းယက္လား။
ေၿဖ။ ။အပ်ဳိမေခ် တေယာက္လမ္းမာလား ရည္းစားစကားေၿပာဖို႔ ေကာင္းေရလား။

၁၃)မိန္း။ ။အသီးတရာ အညွာတခု။
ေၿဖ။ ။ရီအံုးသီးခိုင္။

၁၄)မိန္း။ ။ေက်ာက္ဖ်ာၾကီးေအာက္ မႈိၾကီးေပါက္၊ ေအာက္ကဖလာ မႏႈတ္သာ။
ေၿဖ။ ။လွ်ာ။

၁၅)မိန္း။ ။ကသစ္ပင္တက္ခ်င္ေရနန္႔ စူးေရနန္႔။
ေၿဖ။ ။ထိုအပ်ဳိကို လိုခ်င္ေရနန္႔ ႐ွက္ေတနန္႔။

၁၆)မိန္း။ ။ၾကက္လဲးမတြန္ လူလဲးမႏိုး၊ လူ႔ၿပည္ကၽြန္းမာ ႐ြာတမ်ဳိး။
ေၿဖ။ ။သခ်ဳၤိင္း။

၁၇)မိန္း။ ။အိမ္တိုင္းအိမ္တိုင္း ဒိုင္းတခ်ပ္။
ေၿဖ။ ။စံဂိုး။

၁၈)မိန္း။ ။ငါ့ႏြားင/ေၿပာက္ ရီမေသာက္။
ေၿဖ။ ။ေတာက္ေတ့။

၁၉)မိန္း။ ။ဘလူးလိုင္တို လူကိုမ်ဳိ။
ေၿဖ။ ။အက်ၤီ။

၂၀)မိန္း။ ။အၿပင္ကခ်ေခ်ာ အထဲးမာေက်ာက္စရစ္ေကေတာ။
ေၿဖ။ ။ေဂၚယံသီး။

၂၁)မိန္း။ ။အၿခီ ၈ ေခ်ာင္း အေဂါင္းမပါ၊ သန္ညွပ္ၾကီးကို ထမ္းပနာလာ။
ေၿဖ။ ။ကဏန္း။

၂၂)မိန္း။ ။သံတြဲက မီးေလာင္၊ မာန္ေအာင္က မီးခိုးထြက္။
ေၿဖ။ ။ပန္းဒူ(တူ။

၂၃)မိန္း။ ။အဖကေတာင္႐ိုးသား၊ အမိကၿမီ႐ိုးသား၊ ေပါက္ေတသားမာ ဈာန္နန္႔လား။
ေၿဖ။ ။ပန္းဒူ၊ ဆီး၊ ယင္းကထြက္ေရမ(မီး)ခိုး။

၂၄)မိန္း။ ။အပတ္ကိုလွန္၊ အမီြးကိုႏႈတ္၊အေစ့ကိုစား၊အ႐ိုးကိုပစ္။
ေၿဖ။ ။ဆန္ဖူး၊ဖူး။

၂၅)မိန္း။ ။႐ွိမာလဲးမနိန္ ေနာက္ကလဲးမလိုက္၊ ေဘးမာေမွ်ာင္ ဇိမ္နန္႔လိုက္။
ေၿဖ။ ။လြယ္အိတ္။

၂၆)မိန္း။ ။မတိုမ႐ွည္တမိတ္ေလာက္၊ အစ(နား)ပတ္လည္ အမီြးေပါက္။
ေၿဖ။ ။ႏြားန(နား)႐ြက္။

၂၇)မိန္း။ ။မင္းသားေမာင္ၿဖဴ ထြက္ေတာ္မူ၊ ရန္သူငါးေယာက္ ဖမ္းဖို႔ေရာက္။
ေၿဖ။ ။ႏွပ္ညွိပ္ေစာ္။

၂၈)မိန္း။ ။ငါ့ႏြားတေကာင္ ဗို႔တေထာင္။
ေၿဖ။ ။ၿဂန္႔ခ(ခါး)သီး။

၂၉)မိန္း။ ။ငွက္ဝါေခ် ၿမီမာဥ။
ေၿဖ။ ။နႏႊင္း။

၃၀)မိန္း။ ။အၿခီဝဝါ လွသႏၱာ၊ အလွမ်ဳိးစံု ေခါင္းၿမီၿခံဳ၊ နာရီသိတတ္ ေယာက်္ားၿမတ္။
ေၿဖ။ ။ၾကက္ဖ။

၃၁)မိန္း။ ။မန္းက်ည္းပင္ပ်ဳိ မထြက္လို၊ ရီတခ်က္ေလာင္းလိုက္ပါ။
ေၿဖ။ ။ေက်ာင္းကလ(လူ)ပ်ဳိ မထြက္လို စာတခ်က္ကမ္လိုက္ပါ။

၃၂)မိန္း။ ။ပ်ံေရခါအေတာင္နန္႔၊ နားေရႏႈတ္သီးနန္႔။
ေၿဖ။ ။မႈတ္စူး။

၃၃)မိန္း။ ။အေခ်ခါ ေဘာင္းဘီဝတ္၊ ၾကီးလာခါ ေဘာငး္ဘီခၽြတ္။
ေၿဖ။ ။ဝ(ဝါး)ဒုတ္(တုတ္)။

၃၄)မိန္း။ ။ငါ့႐ို႔အိမ္ေအာက္ ၾကက္သြန္ၿဖဴ လူမေကာက္။
ေၿဖ။ ။ၾကက္ခ်ီး။

၃၅)မိန္း။ ။ငါ့႐ို႔အိမ္ေအာက္ ေလာင္းၾကီးေမွာက္။
ေၿဖ။ ။အိမ္ရိပ္။

၃၆)မိန္း။ ။နိန္း(ႏွီး) နန္႔လဲးမခ်ဳိင္၊ ၾကီမ္နန္႔လဲး မကြတ္၊ တပင္တိုင္ နန္းၿပသာဒ္။
ေၿဖ။ ။ဇာတီ။

၃၅)မိန္း။ ။တကြန္တိုင္ ဝါးတဖ်ား။
ေၿဖ။ ။မေဖာ္ႏို္င္လူ ငါ့မယား။

၃၆)မိန္း။ ။ခေဒါက္ပင္(ေခြးေတာက္ပင္) ၿခာ(ခါ)ေခ်ထုပ္။
ေၿဖ။ ။ဆ(ဆီး)လိပ္ေသာက္ခ်င္ ငါ့ဖင္ကုပ္။

၃၇)မိန္း။ ။ပ႐ြက္စိေက တင္ကေကာက္၊ အခ်ိန္အခ်ိန္ ေက်ာင္းကိုေရာက္။
ေၿဖ။ ။ပေပါက္(ေပါက္ေပါက္။

၃၈)မိန္း။ ။အာကာၿပင္မာ ၾကယ္ေခ်သံုးလံုး႐ုန္းလာေရ ႐ြာသားၿပည္သား ၾကည့္ဂတ္ေတ။
ေၿဖ။ ။နတ္ကေစာ္။

၃၉)မိန္း။ ။ႏြားမလားဘဲ ၾကိဳးလားေရ။
ေၿဖ။ ။ၿပိန္းစြယ္။

၃၀)မိန္း။ ။မဖြတ္ဘဲၿဖဴ မထည့္ဘဲၿပည့္။
ေၿဖ။ ။အုန္းသီး။

၃၁)မိန္း။ ။နတ္သမီးအိမ္တိုင္ ပိုးမေဖာက္ႏိုင္၊ ေဖာက္ႏို္င္္ေသာ္လဲး တေပါက္တည္း။
ေၿဖ။ ။အပ္။

၃၂)မိန္း။ ။မ်က္ႏွာမဲးၾကီး ငိုလိမ့္ေမ၊ ကမၻာ့စည္ၾကီး တီးလိမ့္ေမ၊ ေပ်ာက္နိန္သူလဲး ေပၚလိမ့္ေမ၊ သီနိန္သူလည္း ႐ွင္လိမ့္ေမ။
ေၿဖ။ ။မိုးရိပ္တက္ၿပီးမုိး႐ြာၿခင္း၊မိုးၾကိဳးပစ္ၿခင္း၊ ဖား၊ ၿမက္ပင္။

၃၃)မိန္း။ ။ေသတၱာေေဘာင္ ေၾကာင္အံေရ။
ေၿဖ။ ။ေမာင္ေယေက်ာင္း စာၿပန္ေရ။

၃၄)မိန္း။ ။ေသတၱာေဘာင္ ေခ်ာ္ခ်။
ေၿဖ။ ။ေမာင္ေယလာေဂ ၾကမ္းေပါက္က။

၃၅)မိန္း။ ။အာကာၿပင္မာ ၾကယ္စိေကပၿပိန္႔ လမဟိ။
ေၿဖ။ ။ဆန္ခါ။

၃၆)မိန္း။ ။အသီးထက္က အပင္၊ အပင္ထက္က အသီး။
ေၿဖ။ ။နၿႏၵာသီး။

၃၇)မိန္း။ ။အၿခီ ၄-ေခ်ာင္းသတၱဝါ ဆီမစားရ မလားပါ။
ေၿဖ။ ။ေထြလာ သို႔ ေထာ္လာဂ်ီ။

၃၈)မိန္း။ ။ေခ်ာင္းမာနိန္ ကုန္းမာဥ။
ေၿဖ။ ။ၿပင္သာလိပ္။

၃၉)မိန္း။ ။အႏြယ္တရာ ႐ံုလို႔လာ၊ သီးခါ တလံုးတည္း။
ေၿဖ။ ။လ(လူ)ပ်ဳိေခ်တရာ ႐ြာလယ္လာ ရေရခါ တေယာက္တည္း။

၄၀)မိန္း။ ။ထိုးေရသူေဆာင့္ေၿခာင္ ခံေရသူပက္လက္၊ တနားထိုးေဂ အဂ်ိထက္။
ေၿဖ။ ။သနပ္ခါးသြီးေရေစာ္။

၄၁)မိန္း။ ။တႏွစ္တခါ ေပၚလို႔လာ၊ ငါသာမင္းေလာင္း ထီးၿဖဴေဆာင္း။
ေၿဖ။ ။ေတာင္ဘုမႈိ။

၄၂)မိန္း။ ။ပင္လယ္ဆီး ဆံုေလာက္ၾကီး၊ အသီးၾကြီက် ႐ွာမရ။
ေၿဖ။ ။ပ်ဳိင္ေထာင္အိမ္ၾကီး အဟိပ္ၾကီး သမီးဂုဏ္ၿပ လင္မရ။

၄၃)မိန္း။ ။ဘူးလို႔ၾကီြက် ႐ွာမရ။
ေၿဖ။ ။ခ်ီးေပါက္ေရေစာ္။

၄၅)မိန္း။ ။ဇာတီပုန္းဆိုး ႐ွိမခိုး။
ေၿဖ။ ။ေကာင္႐ႈိးတိုင္။

၄၆)မိန္း။ ။ညညိဳေခ်မာ ဖၿဖဴေခ်ကြက္၊ လလံုးေခ်နန္႔ႏွက္၊ သြီးစစက္ထြက္။
ေၿဖ။ ။ကြမ္းစာေစာ္--ကြမ္း႐ြက္၊ ထံုး၊ ကြမ္းသီး၊ ကြမ္းရီ။

၄၇)မိန္း။ ။အဖိုးခ်ဒံုး ၿပင္တဆံုး။
ေၿဖ။ ။ကမ္းသင္း။

၄၈)မိန္း။ ။အဖိုးမဆိတ္(မုတ္ဆိတ္)ၿဖဴ ပန္းတူေသာက္ယင္း အိုင္သို႔ဆင္း။
ေၿဖ။ ။စပါးေကာက္ေညွာက္။

.......................
ဂနိန္႔ရခိုင္ျပည္

Posted by Arakan Research Centre on 02:45. Filed under ပင္မစာမ်က္ႏွာ, ရခိုင္စကားပံုမ်ား, ရခိုင္စာပီ ဘုမၼိနက္သန္ျမီတြက္ ရည္စူး ငါရို႕လားရဖို႔လမ္း သတ္မွတ္ခ်က္နန္႔အညီ ကိုယ္က်ိဳးအတၱ ကပ္နီေရ ငါရို႕အက်င့္ဆိုးတိကို အမ်ားအက်ိဳးဖက္ကိုလွည့္ ရင္ဖတ္က ထြက္လာေရသြီး ျခီမဦးထိ စီးက်ေကေလ့ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္း မီးပန္းေဖာက္ဖို႔ အႏိူးရမခက္ေအာင္ တတူအိပ္ကတ္ေမ။ (ထြန္းလင္းစိုး)ဆက္သြယ္ခ်င္ေက ။..Arakanresearchcentre@gmail.com..။ သို႔ ဆက္သြယ္ႏိူင္ပါသည္။