နိတိ စႁႏၵ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား
ပင္မစာမ်က္ႏွာ, အမြီးႏွစ္မ်ား 05:18
အမ်ိဳးအစား - နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) နာမည္ပါ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား ။
အလီးခ်ိန္ - ၇.၃၉၀ ဂရမ္
အရြယ္အစား - ၃၁ မီလီမီတာ (mm ) ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - CM 1984-5-10-1
ျပတိုက္အခန္း အမွတ္- အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ - ၈ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ
. အေစာဆုံး ျမန္မာ (ပ်ဴ ကိုရည္ရြယ္ ) ေငြဒဂၤါးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္ျပည္ကဆင္းလာပါေရ။ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိစြာ ေငြသတၲဳရင္းျမစ္ေပါႂကြယ္ေရပိုင္ အနီး ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသတိနန္႔လည့္ ခိုင္မာေရ ကုန္သြယ္ေရာင္းဝယ္မႈရွိခေရလို႕ သိရပါေရ။ ယင္းတြက္နန္႔ ေငြဒဂၤါးတိ သြင္းလုပ္အသုံးျပဳလာဂါတ္ပါေရ။ ေငြဒဂၤါးျပား အမွတ္တံဆိပ္ေတြကိုေတာ့ ဘဂၤလားနန္႕ ကပ္နိန္ေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ သံုးစဲြခေရ ဒဂၤါးတိကို အမွီျပဳပါေရ။ ဘဂၤလား ဒဂၤါးတိက နိေပါ " ပသုပတိ " Pashupati (၇-၈ ရာစု) ဒဂၤါးတိကို အတုယူျပီးေက ထုပ္ခဂါတ္ပေရ။
ဒဂၤါး မ်က္ႏွာစာမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" လကၡဏာလို႕ တြီရပါေရ။ ႏြား၏ အေပၚမွာ ျဗမဏီ အကၡရာနန္႕ ရြီးထိုးထားေရ မင္း ဘြဲ႕နာေမရွိပါေရ။ ဒဂၤါးရဲ့အျခား တဘက္မွာေတာ့ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )ပါရွိပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )၏ အေပၚမွာ"နီ နန္႔့ လ " ကို တြီ၇ပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )အတြင္း၊ အလယ္တည့္တည့္မွာ အေပၚကို ေထာင္နိန္ေရ အရာက သီဝ နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာ ျဖစ္ေတ “ လဂၤ “။
အမွတ္လကၡဏာတိ၏ အဓိပၸါယ္ ေတြကို အနက္ဖြင့္ရာတြင္ Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) ကို ကိုးကားသည္။
======================================================
Pashupati က သကၠတ ဘာသာပါ။ Pashu ဆိုတာေရ အနက္က Animal (သက္ရွိသတၱ၀ါ ) တိရိစာၦန္။ Pati က God (ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရား)။ ယင္းအေႀကာင္း လူကလြဲျပီး သက္ရွိ သက္ရွိသတၱ၀ါ အားလုံး၊ တစ္နည္း တိရိစာၦန္ ေတြအားလုံး၏ ဖန္ဆင္းရွင္၊ အရွင္သခင္ လို႕ အနက္အဓိပၸာယ္ရပါေရ။ အမ်ားအေခၚ ႏြားလား ဥႆဖ ။
သကၠတပိုင္……. பசுபதி முத்திரை
ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) ေတြက်န္ေနပါေသးတယ္။ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားတာလည္း ႏွစ္ခ်က္ပါဘာေရ။ ခုႏွစ္ မေသခ်ာေရအခ်က္က တစ္ခ်က္ျဖစ္ပါေရ။
ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) တိက
( ၁ ) ရခိုင္ ဒဂၤါးေတြမွာ အျမဲတမ္းတြီနိန္ေရ" ပုလဲစက္ဝန္း" ပါ။ ရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ျပင္ဘက္ဆုံး အဝန္းဝိုင္းကို "
ပုလဲစက္ဝန္း " ႏွင့္ဝန္းရံထားေလ့ရွိပါေရ ။ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္တိက " ဗိႏၶဳ " အစက္အေပ်ာက္
ရယ္လို႕အမည္ပီးခပါေရ။
( ၂ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး)၏ အေပၚမွာ ကပ္လွ်က္ ႏွစ္ဘက္ စလုံးကို အုပ္မိုး နိန္ေရ
" အရြက္ငါးရြက္ပါ သစ္ခက္ " တစ္စုံ ။
( ၃ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ၏ ေအာက္က ပုလဲခုႏွစ္လုံးတန္း ။
( ၄ ) ဒဂၤါးျပားအျခားတစ္ဘက္ရွိ " နႏၵိ " (ႏြား) ရဲ့လည္ပင္းမွာ စြတ္ပီးလားေရ အစက္ေပ်ာက္ ငါးခု နန္႕ ပံုေဖာ္ထားတဲ့ပန္းကုံး ။
အလီးခ်ိန္ - ၇.၃၉၀ ဂရမ္
အရြယ္အစား - ၃၁ မီလီမီတာ (mm ) ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - CM 1984-5-10-1
ျပတိုက္အခန္း အမွတ္- အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ - ၈ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ
. အေစာဆုံး ျမန္မာ (ပ်ဴ ကိုရည္ရြယ္ ) ေငြဒဂၤါးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္ျပည္ကဆင္းလာပါေရ။ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိစြာ ေငြသတၲဳရင္းျမစ္ေပါႂကြယ္ေရပိုင္ အနီး ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသတိနန္႔လည့္ ခိုင္မာေရ ကုန္သြယ္ေရာင္းဝယ္မႈရွိခေရလို႕ သိရပါေရ။ ယင္းတြက္နန္႔ ေငြဒဂၤါးတိ သြင္းလုပ္အသုံးျပဳလာဂါတ္ပါေရ။ ေငြဒဂၤါးျပား အမွတ္တံဆိပ္ေတြကိုေတာ့ ဘဂၤလားနန္႕ ကပ္နိန္ေရ ရခိုင္လူမ်ိဳးတိ သံုးစဲြခေရ ဒဂၤါးတိကို အမွီျပဳပါေရ။ ဘဂၤလား ဒဂၤါးတိက နိေပါ " ပသုပတိ " Pashupati (၇-၈ ရာစု) ဒဂၤါးတိကို အတုယူျပီးေက ထုပ္ခဂါတ္ပေရ။
ဒဂၤါး မ်က္ႏွာစာမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" လကၡဏာလို႕ တြီရပါေရ။ ႏြား၏ အေပၚမွာ ျဗမဏီ အကၡရာနန္႕ ရြီးထိုးထားေရ မင္း ဘြဲ႕နာေမရွိပါေရ။ ဒဂၤါးရဲ့အျခား တဘက္မွာေတာ့ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )ပါရွိပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )၏ အေပၚမွာ"နီ နန္႔့ လ " ကို တြီ၇ပါေရ။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )အတြင္း၊ အလယ္တည့္တည့္မွာ အေပၚကို ေထာင္နိန္ေရ အရာက သီဝ နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာ ျဖစ္ေတ “ လဂၤ “။
အမွတ္လကၡဏာတိ၏ အဓိပၸါယ္ ေတြကို အနက္ဖြင့္ရာတြင္ Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) ကို ကိုးကားသည္။
======================================================
Pashupati က သကၠတ ဘာသာပါ။ Pashu ဆိုတာေရ အနက္က Animal (သက္ရွိသတၱ၀ါ ) တိရိစာၦန္။ Pati က God (ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရား)။ ယင္းအေႀကာင္း လူကလြဲျပီး သက္ရွိ သက္ရွိသတၱ၀ါ အားလုံး၊ တစ္နည္း တိရိစာၦန္ ေတြအားလုံး၏ ဖန္ဆင္းရွင္၊ အရွင္သခင္ လို႕ အနက္အဓိပၸာယ္ရပါေရ။ အမ်ားအေခၚ ႏြားလား ဥႆဖ ။
သကၠတပိုင္……. பசுபதி முத்திரை
ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) ေတြက်န္ေနပါေသးတယ္။ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားတာလည္း ႏွစ္ခ်က္ပါဘာေရ။ ခုႏွစ္ မေသခ်ာေရအခ်က္က တစ္ခ်က္ျဖစ္ပါေရ။
ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) တိက
( ၁ ) ရခိုင္ ဒဂၤါးေတြမွာ အျမဲတမ္းတြီနိန္ေရ" ပုလဲစက္ဝန္း" ပါ။ ရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ျပင္ဘက္ဆုံး အဝန္းဝိုင္းကို "
ပုလဲစက္ဝန္း " ႏွင့္ဝန္းရံထားေလ့ရွိပါေရ ။ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္တိက " ဗိႏၶဳ " အစက္အေပ်ာက္
ရယ္လို႕အမည္ပီးခပါေရ။
( ၂ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး)၏ အေပၚမွာ ကပ္လွ်က္ ႏွစ္ဘက္ စလုံးကို အုပ္မိုး နိန္ေရ
" အရြက္ငါးရြက္ပါ သစ္ခက္ " တစ္စုံ ။
( ၃ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ၏ ေအာက္က ပုလဲခုႏွစ္လုံးတန္း ။
( ၄ ) ဒဂၤါးျပားအျခားတစ္ဘက္ရွိ " နႏၵိ " (ႏြား) ရဲ့လည္ပင္းမွာ စြတ္ပီးလားေရ အစက္ေပ်ာက္ ငါးခု နန္႕ ပံုေဖာ္ထားတဲ့ပန္းကုံး ။
ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ ၏ ေဖာ္ျပခ်က္တိက Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) စာအုပ္ကို ကိုးကားျပီးေဖာ္ျပထားစြာပါ။
ဒီရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ အမွတ္လကၡဏာဖြင့္ဆိုခ်က္တိ တခ်ိဳ႕မမွန္ပါ။ Crib,B Cook ႏွင့္ I. Carrradice ယင္းခ်င့္တိအဆိုအရဆိုေက ရခိုင္ ဒဂၤါးမွာ သီရိဝစၧ ေခၚ အိမ္မြန္(Shrivetsa) ပါေရလို႕ ဆိုပါေရ။
သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) ဟာ ဗိႆႏိုး (Vishnu) ကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာရာျဖစ္ပါေရ။
ဒဂၤါးကို ေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္ေတာ့ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) မဟုတ္ဘဲ သီဝ နတ္မင္း၏ လက္နက္
တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး)ျဖစ္ဖို႕ပိုမ်ားပါေရ။
တခ်ိဳ႕ ဟိႏၵဴဘုရာေၾကာင္းေတြမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" နန္႔အျမဲပိုင္ ယွဥ္တြဲျပီးေက တြီရတတ္ပါေရ။ " လဂၤ" (Linga) ေခၚ ဂိဂၷ ဆိုတာ သကၠတဘာသာလို ပူရိသလိင္လို႕အဓိပၸာယ္က ရွိလို႕ ေျပာပါေရ" သိဝ" နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာပါ။
ယင္းခ်င့္တိနန္႔ ဆက္စပ္ျပီးေက ဒဂၤါး အတြင္းပိုင္း တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ၏ အလယ္ တည့္တည့္က အေပၚကိုေထာင္နိန္ေရ လွံဆူး ကို " လဂၤ" (Linga)၊ သကၠတ အေခၚ ဂိဂၷ လို႕ဆိုတာကေတာ့ မွားနိန္ပါေရ ၊ မဟုတ္ပါလို႕ ေျပာရပါဖို႕။
ခုႏွစ္ မေသခ်ာေရအခ်က္ တစ္ခ်က္က
မေသခ်ာေရအခ်က္က သမိုင္းမွတ္တမ္းတိအတြက္ အေရးအၾကီးဆုံးျပစ္ပါေရ။
နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) နာပါေရ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပားလို႕ဆိုျပီး ခန္႕မွန္းရေက ခရစ္ႏွစ္ ၈ ရာစုလို႕ေဖာ္ျပထားပါေရ။
ရခိုင္ရာဇဝင္ကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ နိတိ စႁႏၵ ( ၅၂၀-၅၇၅)လို႕တြီရပါေရ ။
ဒီတစ္ခ်က္ ျပတိုက္မွာ မွားနိန္ေရလို႕ ထင္ပါေရ။
..............
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ
.....
ရခိုင္ဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုထားသည္
ထာဝရသီရိ
Posted by Arakan Research Centre
on 05:18.
Filed under
ပင္မစာမ်က္ႏွာ,
အမြီးႏွစ္မ်ား
ဘုမၼိနက္သန္ျမီတြက္ ရည္စူး ငါရို႕လားရဖို႔လမ္း သတ္မွတ္ခ်က္နန္႔အညီ ကိုယ္က်ိဳးအတၱ ကပ္နီေရ ငါရို႕အက်င့္ဆိုးတိကို အမ်ားအက်ိဳးဖက္ကိုလွည့္ ရင္ဖတ္က ထြက္လာေရသြီး ျခီမဦးထိ စီးက်ေကေလ့ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္း မီးပန္းေဖာက္ဖို႔ အႏိူးရမခက္ေအာင္ တတူအိပ္ကတ္ေမ။ (ထြန္းလင္းစိုး)ဆက္သြယ္ခ်င္ေက ။..Arakanresearchcentre@gmail.com..။ သို႔ ဆက္သြယ္ႏိူင္ပါသည္။
