“သတင္းစာတိနိဂုံး ဘေလာ့ဂ္တိအစ”

ကမၻာေက်ာ္ရုပ္ရွင္မင္းသမီး မာရီလန္မြန္ရိုး၏ လင္ေယာက်္ားျဖစ္ဖူးခေရ ျပဇာတ္ရြီးဆရာ စာရြီးဆရာ အာသာမီးလ္လာ (Arthur Miller) က “ကြ်န္ေတာ္ယူဆေရ သတင္းစာေကာင္းတစ္ေစာင္စြာ တိုင္းျပည္တခုပိုင္ စကားေျပာေရ” (“A GOOD newspaper, I suppose, is a nation talking to itself.”) ဆိုေရ စကားတစ္ခြန္းကို လြန္ခေရ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္က မွတ္ခ်က္ခ် ေျပာဖူးခပါေရ။ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ၾကာေရခါ ၀ါရွင္တန္ပို ့စ္ကသတင္းေထာက္ႏွစ္ေယာက္စြာ အေမရိကန္၏ သုံးဆယ့္ခုႏွစ္ေယာက္ေျမာက္သမၼတရိဒ္ခ်တ္နစ္စ္ဆြန္ (President Richard Nixon) နန္ ့ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္မွဳဟိေရ လို ့ယူဆကတ္ေတ ၀ါတားဂိတ္အရွုပ္အထြီး (Water-gate Scandal) အေၾကာင္းကို ၀ါရွင္တန္ပို ့စ္သတင္းစာမွာ အတြဲလိုက္အခန္းဆက္ေဆာင္းပါးတိရြီးသားေဖာ္ျပခကတ္ေတ။ ေဒပုိင္ရြီးလိုက္ျခင္းေနာက္ပိုင္း ၁၉၇၄ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္နိန္ ့မွာ သမၼတနစ္စ္ဆြန္ ရာထူးကႏုတ္ထြက္လားျပီးေက ယင္းခ်င့္၏အက်ိဳးဆက္လို ့ ေျပာေကရႏိုင္ေရ ပုံႏွိပ္သတင္းစာ၏အခန္းက႑စြာ ဇကုန္ျမင့္တက္လာလတ္ပနာ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံတိ၏မ႑ိဳင္တစ္ခုျဖစ္ပါလတ္ေတ။ ပုံႏွိပ္ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္က အစိုးရတိ၏ကံၾကမၼာကို ေဟာကိန္းထုတ္ပီးႏိုင္ေရ အဆင့္ကိုေရာက္ပါလတ္ပါေရ။ ဥပေဒျပဳျခင္း ေပၚလစီခ်မွတ္ျခင္းတိမွာ သတင္းစာတိ၏အာေဘာ္တိကလႊမ္းမိုးပါလတ္ေတ။ ႏိုင္ငံေရးသမားတိကေလ့ သတင္းစာတိ ၏ၾသဇာအာဏာၾကီးမားလာမွဳကို အသိအမွတ္ျပဳလာကတ္ရပါေရ။

ေယေကေလ့ ႏွစ္ဆယ့္တစ္ရာစုအ၀င္မွာ ခ်မ္းသာေရႏိုင္ငံတိမွာထုတ္၀ီနိန္ကတ္ေတ ပုံႏွိပ္သတင္းစာတိစြာ တျဖည္းျဖည္းနန္ ့ မ်ိဳးတုံးေပ်ာက္ကြယ္လားဖို ့ အျခိမ္းေျခာက္ခံနိန္ရေရ အဆင့္ကိုေရာက္ပါလတ္ပါေရ။ စာဖတ္ေရ ပရိတ္သတ္ကို စကားလုံးတိနန္ ့ ေၾကာ္ျငာတိေရာင္းစားေရ လုပ္ငန္းက အက်ဘက္ကိုေရာက္ပါလတ္ေတ။ “၂၀၄၃ ခုႏွစ္ ပထမသုံးလထဲမွာ အေမရိကန္မွာထုတ္၀ီနိန္ေရ ပုံႏွိပ္သတင္းစာတိစြာ စာဖတ္ပရိတ္သတ္တိ ဆုံးရွုံးလားႏိုင္ပနာ စာဖတ္ဖုိ ့လူတိမဟိျဖစ္လားလီေမ” လို ့ ဖီးေလ့ပ္ မီယာ (Philip Meyer) က သူ ့စာအုပ္ျဖစ္ေတ “ေပ်ာက္ျခင္းမလွ ျဖစ္နိန္ရေရ သတင္းစာ” (The Vanishing Newspaper) မွာ ၾကိဳတင္ခန္ ့မွန္းထားပါေရ။ တကၠသိုလ္ဆရာ တစ္ေယာက္ ေလ့ ျဖစ္ေတပိုင္ ကမၻာ့မီဒီယာေလ့လာသုံးသပ္ေ၀ဖန္ေရးသမားေလ့ျဖစ္ေတ ဗန္းခေရာ့စ္ဘီ (Vin Crosbie) က လာဖို ့ ၂၀၂၁ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္မွာ ထုတ္၀ီနိန္ေရ နိန္ ့ စိုင္သတင္းစာတခ်ိဳ ့ ေလာက္ကရာ အိန္တာနတ္ထက္မွာ e-သတင္းစာဂ်ာနယ္အျဖစ္နန္ ့က်န္လိုက္ႏိုင္ေၾကာင္းကို ယုံၾကည္ေရလို ့ ေျပာလိုက္ပါေရ။

သတင္းစာတိ ပုံႏွိပ္ထုတ္၀ီမွဳျခိမ္းေျခာက္ခံနိန္ရျခင္းနန္ ့ပတ္သက္လို ့ ပိုဆိုးေရရွုျမင္သုံးသပ္မွဳတိေလ့ ဟိကတ္ပါသိမ့္ေရ။ မိုက္ခရိုေဆာ့ဖ္ကုမၸဏီက စီအီးအိုတစ္ေယာက္ျဖစ္ေတ စေတးဖ္ဘူးမာ (Steve Bullmer) က ၂၀၁၈ အလြန္မွာ သတင္းစာတိပုံႏွိပ္ထုတ္၀ီနိန္မွဳအခင္းအက်င္းက တာရွည္ရပ္တည္က်န္လိုက္ဖို ့မဟုတ္လို ့ အၾကံျပဳထားပါေရ။ နယူးေယာက္တိုင္းမ္သတင္းစာ၏ထုတ္၀ီသူျဖစ္ေတ အာသာဆူးဇ္ဘာဂါ (Arthur Sulzberger) ကေလ့ ရွည္လ်ားေရသတင္းစာပုံႏွိပ္ထုတ္၀ီမွဳသမိုင္းက ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွာ အဆုံးသတ္လားႏိုင္ေရလို ့ ထင္မွတ္နိန္ပါေရ။

သူရို ့တိ ေတြးဆခန္ ့မွန္းမွဳတိကေလ့ မွန္ေရလို ့ေျပာေက ရႏိုင္ဖို ့ထင္ပါေရ။ ဇာျဖစ္လို ့လည္းဆိုေက လြန္ခေရ သုံးေလးႏွစ္ေလာက္ကပင္ ကမၻာ့ဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္ေတတိုင္းျပည္တိက သတင္းစာတိစြာ ပုံႏွိပ္ထုတ္၀ီျခင္းကို ရပ္တန္ ့ လိုက္ကတ္ပနာ အြန္လိုင္းသတင္းစာဂ်ာနယ္တိအျဖစ္ရပ္တည္လာကတ္ပါေရ။ ျဖန္ ့ခ်ီေရးစရိတ္စခသက္သာမွဳနန္ ့ လူတိအိန္တာနတ္အသုံးမ်ားလာျခင္းေၾကာင့္ ေဒပိုင္ အေျပာင္းအလဲလုပ္လာရျခင္းျဖစ္ပါေရ။

သတင္းစာတိ၏အရွိန္အ၀ါက်ဆင္းျပီးေက ပုံႏွိပ္ထုတ္၀ီမွဳနိဂုံးမွာ ေပၚျပဴလာျဖစ္လာစြာက ဘေလာ့ဂ္လို ့ ေျပာကတ္ရပါဖို ့။ အယင္ခါသတင္းစာတိက တိုင္းျပည္တိ၏ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းကို လႊမ္းမိုးခ်ဴပ္ကိုင္ထားႏိုင္ခေကေလ့ အဂုကေတာ့ေက ဘေလာ့ဂ္တစ္ခုစြာ တိုင္းျပည္လူ ့ေဘာင္တစ္ခုပိုင္ စကားေျပာနိန္ေရ ေခတ္ကိုေရာက္လာနိန္ပါဗ်ာယ္။ သတင္းစာတိနိဂုံး ဘေလာ့ဂ္တိအစ လို ့ေျပာကတ္ရဖို ့ထင္ပါေရ။

ပုဂၢိဳလိကအြန္လိုင္းဒိုင္ယာရီျဖစ္ေတ ဘေလာ့ဂ္သမိုင္းကို ျခီရာခံၾကည့္ရဖို ့ဆိုေက ၁၉၉၇ ဒီဇင္ဘာ ၁၇ ရက္နိန္ ့မွာ ယြင္ဘာဂါ (Jorn Barger) က ၀ဘ္ေလာ့ဂ္ (weblog) ဆိုေရ အသုံးအႏွဳန္းကို စပနာသုံးစြဲချပီးေက ေဒ ၀ဘ္ေလာ့ဂ္၏အတိုေကာက္ျဖစ္ေတ ဘေလာ့ဂ္ဆိုေရ စကားလုံးကို ပီတာမာဟိုးဇ္ (Peter Merholz) က ၁၉၉၉ မွာ စပနာသုံးစြဲခစြာကို တြိကတ္ရပါေရ။ တသီးပုဂၢလခံစားခ်က္တိကို ရင္ဖြင့္ျပေရ စာမ်က္ႏွာတိျဖစ္ခေရ ဘေလာ့ဂ္တိက ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုလို ့လူသုံးမ်ားက်ယ္ျပန္ ့လာပနာ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာဘေလာ့ဂ္၊ မီဒီယာ၊ ေလာ္ဗီကန္ပိန္း (Lobby- Campaign) ၊ အႏုပညာစာပီဂီတ၊ ပညာေရး၊ ဘာသာေရး စေရ ဘေလာ့ဂ္ေပါင္းမ်ိဳးစုံကို တြိလာကတ္ရပါေရ။ စစ္တမ္းတခုေကာက္ခံခ်က္အရ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ဘေလာ့ဂ္ေပါင္း ၁၁၂ သန္းထိ လႊင့္တင္ထားကတ္ျပီးေက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ သန္းေပါင္းႏွစ္ရာေက်ာ္ထိ ျဖစ္လာေရလို ့ဆိုပါေရ။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ယွားမွဳကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ဘေလာ့ဂ္ဂါတိက ဘီဘီစီ၊ စီအန္အန္ စေရ ကမၻာ့သတင္းဌါနၾကီးတိဘားကို သတင္းအခ်က္အလက္တိ ထိန္းခ်ဴပ္ပိတ္ဆို ့မွဳတိၾကားက ျဖန္ ့ ၀ီပီးႏိုင္ခလို ့ ျမန္မာဘေလာ့ဂ္ဂါတိ ၾသဇာက ၾကီးပါလတ္ပနာ ႏိုင္ငံေရးေတာ္လွန္ေရး၏ အေရးပါေရ မ႑ိဳင္တခုျဖစ္ပါလတ္ပါေရ။ ဗမာဘေလာ့ဂ္စာမ်က္ႏွာတိ ေသာင္းဂဏန္းနန္ ့ခ်ီပနာ ဟိနိန္ကတ္ေတ အခ်ိန္မွာ ရခိုင္ဘေလာ့ဂ္စာမ်က္ႏွာတိက ဆယ္ဂဏန္းေလာက္ရာ တင္ထားႏိုင္စြာကို တြိရပါေရ။ အအုပ္ခ်ဴပ္ခံလူမ်ိဳးတမ်ိဳးအျဖစ္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမွဳေရး ဘက္ေပါင္းစုံက ဖိႏွိပ္သြီးစုပ္ခံနိန္ရမွဳေၾကာင့္ ဆင္းရဲက်ပ္တည္းမြဲျပာက်ျပီးေက အဆင့္ျမင့္ပညာေရးနန္ ့ နည္းပညာပိုင္းနိမ့္က်ပနာ အဂုပိုင္ ရခိုင္သားတိ ေအာက္က်ေနာက္က်ဘိတ္ဆုံးကို ေရာက္နိန္ ရျခင္းပင္ ျဖစ္ေတလို ့ဆိုေက မွားလီဖို ့မထင္ပါ။ ေယေကေလ့ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ကိုယ္စြမ္းကိုယ္စနန္ ့ ရခိုင္ရို ့ ေခတ္သစ္မီဒီယာနန္ ့ရခိုင္ရို ့ ဘေလာ့ဂ္ေလာကကို ေအထက္မကျမိဳင္ဆိုင္လာေအာင္လုပ္ကတ္ရဖို ့စြာက ရခိုင္သားရခိုင္သမတိုင္းမွာ တာ၀န္ဟိပါလတ္ပါေရ။ ။ ။


ခိုင္ေအာင္ေအာင္
၂၇၊၀၈၊၂၀၀၉

Posted by Arakan Research Centre on 05:21. Filed under , ဘုမၼိနက္သန္ျမီတြက္ ရည္စူး ငါရို႕လားရဖို႔လမ္း သတ္မွတ္ခ်က္နန္႔အညီ ကိုယ္က်ိဳးအတၱ ကပ္နီေရ ငါရို႕အက်င့္ဆိုးတိကို အမ်ားအက်ိဳးဖက္ကိုလွည့္ ရင္ဖတ္က ထြက္လာေရသြီး ျခီမဦးထိ စီးက်ေကေလ့ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္း မီးပန္းေဖာက္ဖို႔ အႏိူးရမခက္ေအာင္ တတူအိပ္ကတ္ေမ။ (ထြန္းလင္းစိုး)ဆက္သြယ္ခ်င္ေက ။..Arakanresearchcentre@gmail.com..။ သို႔ ဆက္သြယ္ႏိူင္ပါသည္။

0 comments for “သတင္းစာတိနိဂုံး ဘေလာ့ဂ္တိအစ”

Leave comment

။....မႀကာခင္ ရခိုင့္ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို တင္ျပဖို႔ ရွိပါသည္...။

အလည္လာေရာက္သူမ်ား

အာရကၡျမီ (ဝင္းကိုခိုင္)


2010 BlogNews Magazine. All Rights Reserved. - Designed by SimplexDesign