ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား
ပင္မစာမ်က္ႏွာ, အမြီးႏွစ္မ်ား 05:35
ဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ က အဓိကထားျပီးေျပာခ်င္တာက ျမန္မာ (ပ်ဴ ) ဒဂၤါးေတြဟာ ရခိုင္ေတြကတဆင့္နည္းယူတယ္။ ရခိုင္ေတြက တစ္ခါ ဘဂၤလား ဒဂၤါး ေတြ ကမွ နည္းယူပါေရ။ ဘဂၤလားေတြက နိေပါ ေတြဆီကနည္းယူပါေရ။
. ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္တိ၏ အယူအဆတိနန္႕ အေတာ္ၾကီးကြဲလဲြလားခပါဗ်ာလ္။ ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ရို႕၏ မွန္းဆခ်က္ ကေမ႓ာဒီးယား " ဖူနန္" မွာ ၃ ရာစုကတည္းက ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈအမွတ္ လကၡဏာေတြပါရွိေရ ဒဂၤါး သြင္းလုပ္သုံးစြဲနိန္ဂါတ္ပါဗ်ာလ္။
. ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္တိ၏ အယူအဆတိနန္႕ အေတာ္ၾကီးကြဲလဲြလားခပါဗ်ာလ္။ ျမန္မာ သမိုင္းပညာရွင္၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ရို႕၏ မွန္းဆခ်က္ ကေမ႓ာဒီးယား " ဖူနန္" မွာ ၃ ရာစုကတည္းက ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈအမွတ္ လကၡဏာေတြပါရွိေရ ဒဂၤါး သြင္းလုပ္သုံးစြဲနိန္ဂါတ္ပါဗ်ာလ္။
ခရစ္ႏွစ္ဦးကတည္းက " ဖူနန္" ကေန မဲနန္ျမစ္ ၊ သံလြင္ျမစ္၊ စစ္ေတာင္းျမစ္ေတြကိုျဖတ္ျပီး ပ်ဴရို႕၏ျမိဳ႕ေတာ္ ဗိသဏိုး၊ သေရခတၱရာ ေတြကမွတဆင့္ ရခိုင္ ေဝသာလီ အထိေရာက္၊ ေနာက္ဆုံး အႏၵိယအထိ ေရာက္ခေရ ကုန္သြယ္လမ္းမၾကီးစြာ ျမန္မာ ေျမာက္ပိုင္းက " ပိုး " လမ္းနန္႕အျပိဳင္ရွိခဂါတ္ပါေရ။
 |
| Add caption |
ေဒပိုင္ လကၡဏာေတြပါရွိေရ ဒဂၤါး ေတြကိုလည္း ဒီလမ္းေတာက္ေလွ်ာက္ အေရအတြက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနတြီရပါေရ ရခိုင္မွာအေစာဆုံး နိန္ထိုင္ခေရ တိဘက္ျမန္မာအႏြယ္ဝင္တိပါ။ အစကနဦးမွာ အႏၵိယ ေျမာက္ပိုင္း ဟိႏၵဴ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကို ခံယူခပါေရ အထူးသျဖင့္ "သီဝ" (Shiva ) နတ္ကိုကိုးကြယ္ပါေရ။
ရခို္င္မင္းတိ ကိုယ္တိုင္းကလည္း ကုလားဘြဲ႕ အမည္ " စႁႏၵ " ( Chandra ) ကိုႏွစ္သက္ခံယူခဂါတ္ပါေရ။ မင္းတစ္ပါး နန္းတက္တိုင္း ယင္းမင္းဘြဲ႕ နာမည္ပါေရ ဒဂၤါး အသစ္သြင္းလုပ္ျပီး ေငြသားအျဖစ္ အသုံးျပဳဂါတ္ပါေရ။
ရခို္င္မင္းတိ ကိုယ္တိုင္းကလည္း ကုလားဘြဲ႕ အမည္ " စႁႏၵ " ( Chandra ) ကိုႏွစ္သက္ခံယူခဂါတ္ပါေရ။ မင္းတစ္ပါး နန္းတက္တိုင္း ယင္းမင္းဘြဲ႕ နာမည္ပါေရ ဒဂၤါး အသစ္သြင္းလုပ္ျပီး ေငြသားအျဖစ္ အသုံးျပဳဂါတ္ပါေရ။
အေစာဆုံး ဒဂၤါး လို႕ေျပာႏိုင္စြာက " ေဒဝစႁႏၵ" ( ခရစ္ ၄၅၄-၄၇၆ ) ဒဂၤါး။
ေနာက္ထပ္တြီရေရ မင္းဘြဲ႕ အမည္ပါ ဒဂၤါးတိပါ။
နိတိစႁႏၵ ( ၅၂၀ - ၅၇၅ )
ဝိ႐ုစႁႏၵ ( ၅၇၅-၅၇၈ )
ပရိတိစႁႏၵ ( ၅၇၈-၅၉၀ )
ပတြိစႁႏၵ ( ၅၉၀-၅၉၇ )
ဒတိစႁႏၵ ( ၅၉၇-၆၀၀ )
ဓမဝိဇယ (၆၆၅-၇၀၁ )
ဓမစႁႏၵ ( ၇၀၄-၇၂၀) ဒဂၤါးျပားစာရင္း ကို ( ျမန္မာသမိုင္းပံု ၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္း ) ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
( ရခိုင္ဒဂၤါးေတြ ကိုအရင္က ေတြ႕ဖူးခပါေရ စာကိုဖတ္လိုကမရလို႕ မင္းဘြဲ႕နာေမတိကို မသိရပါသိ။
ရခို္င္လူမ်ိဳးတိစြာ ၆ ရာစုႏွစ္ဦးေလာက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေျပာင္းလဲ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္နိန္ခဂါတ္ဗ်ာလ္ လို႕ပညာရွင္အမ်ားစုက ခန္႕မွန္းဂါတ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဒီလို ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒဆိုင္ရာ မွတ္လကၡဏာတိစြာေရ ဇာမင္းဆက္တိ၊ ဇာရာဇုက စျပီးေက မပါဗ်ာလ္ေလ ဆိုစြာကို ေျပာျပဖို႕တြက္ ေကာင္းေစာနိန္သိပါေရ။
( ရခိုင္ဒဂၤါးေတြ ကိုအရင္က ေတြ႕ဖူးခပါေရ စာကိုဖတ္လိုကမရလို႕ မင္းဘြဲ႕နာေမတိကို မသိရပါသိ။
ရခို္င္လူမ်ိဳးတိစြာ ၆ ရာစုႏွစ္ဦးေလာက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ေျပာင္းလဲ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္နိန္ခဂါတ္ဗ်ာလ္ လို႕ပညာရွင္အမ်ားစုက ခန္႕မွန္းဂါတ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဒီလို ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒဆိုင္ရာ မွတ္လကၡဏာတိစြာေရ ဇာမင္းဆက္တိ၊ ဇာရာဇုက စျပီးေက မပါဗ်ာလ္ေလ ဆိုစြာကို ေျပာျပဖို႕တြက္ ေကာင္းေစာနိန္သိပါေရ။
ကြၽန္ေတာ္စုေစာင္းထားေရအထဲက အေစာဆုံး ဒဂၤါျပားတိေပၚမွာ ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒဆိုင္ရာ မွတ္လကၡဏာတိ မေပါေရ ဒဂၤါျပားစာရင္းကိုၾကည့္ပါ။
မင္းဘဲြ႕နာေမတိရာကို ဒဂၤါးျပားနန္႕ အျပည့္ရြီးထိုးျပီးေက သြန္းခေရစီခေရလို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိူ္္င္ပါေရ။
စႏၵသူရိယ ( ၁၇၃၁- ၁၇၃၄ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵသူရိယ ရာဇာ ၁၀၉၃ လို႕တြီ ရ။
နာရပဝါယ (၁၇၃၅-၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ နာရပဝါယ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ တြီ ရ။
စႏၵဝိဇလ ( ၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵဝိဇလ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ တြီ ရ။
မဓရာဇ္ ( ၁၇၃၇-၁၇၄၂ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ မဓရာဇ္ ရာဇာ ၁၀၉၉ လို႕ တြီ ရ။
၁၇၃၁ ထက္အေစာပိုင္း ကာလ ဒဂၤါျပားေတြအမ်ားၾကီးရွိနိန္သိပါေရ ၁၇၄၂ ေနာက္ပိုင္း ဒဂၤါျပားေတြလည္းအမ်ားၾကီးက်န္ရွိနိန္ပါေရ။
စာတိကိုဖတ္လို႕ ရဗ်ာလ္ျဖစ္လို႕ ပံုတိကို ေနာက္ပို္င္းမွာ စာတိနန္႕ တြဲျပီးေက တင္ပီးပါေမ။ တစ္ခ်ိဳ႕ပံုေကာာင္းတိက သက္ဆိုင္ရာ website / blog နန္႕ ကိုယ္ပိုင္စုေစာင္းထားသူေတြဆီက ေတာင္ေကေလ့ အေႀကာင္းမျပန္ပါ။
မင္းဘဲြ႕နာေမတိရာကို ဒဂၤါးျပားနန္႕ အျပည့္ရြီးထိုးျပီးေက သြန္းခေရစီခေရလို႕ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိူ္္င္ပါေရ။
စႏၵသူရိယ ( ၁၇၃၁- ၁၇၃၄ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵသူရိယ ရာဇာ ၁၀၉၃ လို႕တြီ ရ။
နာရပဝါယ (၁၇၃၅-၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ နာရပဝါယ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ တြီ ရ။
စႏၵဝိဇလ ( ၁၇၃၆ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ စႏၵဝိဇလ ရာဇာ ၁၀၉၅ လို႕ တြီ ရ။
မဓရာဇ္ ( ၁၇၃၇-၁၇၄၂ ) ဒဂၤါျပားေပၚမွာ ဘြဲ႕အရွည္ အရွင္ေရႊနန္းသခင္ မဓရာဇ္ ရာဇာ ၁၀၉၉ လို႕ တြီ ရ။
၁၇၃၁ ထက္အေစာပိုင္း ကာလ ဒဂၤါျပားေတြအမ်ားၾကီးရွိနိန္သိပါေရ ၁၇၄၂ ေနာက္ပိုင္း ဒဂၤါျပားေတြလည္းအမ်ားၾကီးက်န္ရွိနိန္ပါေရ။
စာတိကိုဖတ္လို႕ ရဗ်ာလ္ျဖစ္လို႕ ပံုတိကို ေနာက္ပို္င္းမွာ စာတိနန္႕ တြဲျပီးေက တင္ပီးပါေမ။ တစ္ခ်ိဳ႕ပံုေကာာင္းတိက သက္ဆိုင္ရာ website / blog နန္႕ ကိုယ္ပိုင္စုေစာင္းထားသူေတြဆီက ေတာင္ေကေလ့ အေႀကာင္းမျပန္ပါ။
တခ်ိဳ႕တိကေတာ အတုတိျဖစ္နိန္လို႕ နည္းနည္းေခ်ေလာက္ စီစစ္ရပါဖို႕သိ။
ရခိုင္ ဒဂၤါျပားဟာ ရခိုင္ရာဇဝင္နန္႔ တဲြနိန္ေရ အေကာင္းဆုံးေခတ္ျပိဳင္ အေထာက္အထားျဖစ္လို႕ အင္မတန္ တန္ဖိုးၾကီးပါေရ။ ေက်ာက္စာတိ တြီ၇ပါေရ။ ယေကေလ့ အေရတြက္ နည္းပါသိေရ ရခိုင္ ဒဂၤါျပားတိကို ေသေသခ်ာခ်ာ စ ၊ လယ္ ၊ ဆုံး သုံးပါးစလုံးေျပာဖို႕ရာ ျပည့္စံုေရ သုေတသန အေထာက္အထားမရသိပါ။
ေဒါက္တာသန္းထြန္း၏ ျမန္မာသမိုင္းပံု စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားစြာက ရခိုင္လူမ်ိဳးတိစြာ ဂုပၲ အကၡရာကို အသုံးျပဳျပီး သကတၱဘာသာနန္႕ ရြီးေရဂါတ္ေတ။ ရခိုင္ဒဂၤါးက ( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာေရးထားေရစာစြာ သကၠတ ဂုပၲ အကၡရာလို႕ ပါဘာေရ ေဒအခ်က္တိကို သတိထားျပီးေက မမွန္လို႕ ေျပာလို႕ပါဖို႕။( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာရြီးထားေရ စာစြာ ျဗဟၼဏီစာ ျဖစ္ပါေရ။
ဒီပိုစ္မွာ ရြီး၇ေရ အေၾကာင္းအရာတိနန္႕ ပတ္သတ္လို႕အမွား ၊ အမွန္ ေတြအားလုံး ကြၽန္ေတာ္တာဝန္ယူပါေရ။ ရခိုင္ ဒဂၤါျပားနန္႕ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းရာ စုေစာင္းမႈဟာအခုမွ ထိုတစ ေဒတစရာ ရွိပါသိေေရ။၊ ႀကိဳက္ေတပိုင္ ေဝဖန္ျပီးေက ေထာက္ျပႏိူင္ပါေရ။
ေဒါက္တာသန္းထြန္း၏ ျမန္မာသမိုင္းပံု စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားစြာက ရခိုင္လူမ်ိဳးတိစြာ ဂုပၲ အကၡရာကို အသုံးျပဳျပီး သကတၱဘာသာနန္႕ ရြီးေရဂါတ္ေတ။ ရခိုင္ဒဂၤါးက ( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာေရးထားေရစာစြာ သကၠတ ဂုပၲ အကၡရာလို႕ ပါဘာေရ ေဒအခ်က္တိကို သတိထားျပီးေက မမွန္လို႕ ေျပာလို႕ပါဖို႕။( နႏၵီ ) " ႏြား" အေပၚမွာရြီးထားေရ စာစြာ ျဗဟၼဏီစာ ျဖစ္ပါေရ။
ဒီပိုစ္မွာ ရြီး၇ေရ အေၾကာင္းအရာတိနန္႕ ပတ္သတ္လို႕အမွား ၊ အမွန္ ေတြအားလုံး ကြၽန္ေတာ္တာဝန္ယူပါေရ။ ရခိုင္ ဒဂၤါျပားနန္႕ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းရာ စုေစာင္းမႈဟာအခုမွ ထိုတစ ေဒတစရာ ရွိပါသိေေရ။၊ ႀကိဳက္ေတပိုင္ ေဝဖန္ျပီးေက ေထာက္ျပႏိူင္ပါေရ။
.......
ေရွးျမန္မာ ဘေလာ့မွ
...
ရခို္င္ဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုထားသည္။
ထာဝရသီရိ
Posted by Arakan Research Centre
on 05:35.
Filed under
ပင္မစာမ်က္ႏွာ,
အမြီးႏွစ္မ်ား
ဘုမၼိနက္သန္ျမီတြက္ ရည္စူး ငါရို႕လားရဖို႔လမ္း သတ္မွတ္ခ်က္နန္႔အညီ ကိုယ္က်ိဳးအတၱ ကပ္နီေရ ငါရို႕အက်င့္ဆိုးတိကို အမ်ားအက်ိဳးဖက္ကိုလွည့္ ရင္ဖတ္က ထြက္လာေရသြီး ျခီမဦးထိ စီးက်ေကေလ့ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္း မီးပန္းေဖာက္ဖို႔ အႏိူးရမခက္ေအာင္ တတူအိပ္ကတ္ေမ။ (ထြန္းလင္းစိုး)ဆက္သြယ္ခ်င္ေက ။..Arakanresearchcentre@gmail.com..။ သို႔ ဆက္သြယ္ႏိူင္ပါသည္။
